Od 1 grudnia 2020 roku w porcie przy Stopniu Wodnym we Włocławku będą stacjonowały lodołamacze Orkan, Jaguar, Niedźwiedź, Lew, Sokół i Bawół:

• 4 lodołamacze do czołowego kruszenia lodu wraz z obsługą rynny spływu lodu (1000 i 1200 KM)
• 2 lodołamacze liniowe do zabezpieczenia ciągłości spływu lodu w rejonie stopnia wodnego (800 KM i 1000 KM)

Sześć lodołamaczy „będących w rezerwie” jest gotowych do pracy po 24 godzinach od wezwania, od 1 grudnia do 15 marca 2021 roku. W razie konieczności do akcji mogą zostać włączone dwa dodatkowe lodołamacze Gepard i Mors. Lodołamanie ma na celu poprawę warunków spływu kry i lodu w okresie zimowym z Wisły powyżej zbiornika, a także przeciwdziałanie tworzeniu się na nim zatorów lodowych. Akcja prowadzona jest na Zbiorniku Wodnym Włocławek, gdzie stała pokrywa lodowa powstaje jeszcze przed zamarznięciem rzeki powyżej zbiornika i może być kontynuowana na Wiśle powyżej niego jedynie w sprzyjających warunkach hydrologiczno-meteorologicznych.

Lodołamanie polega na wycięciu przez lodołamacze w pokrywie lodowej zbiornika rynny spływowej, sprowadzeniu kry w pobliże zapory i po jej pokruszeniu bezpieczny zrzut przez stopień. Akcja może zostać wstrzymana, gdy ze względu na niekorzystne warunki hydrologiczne lub meteorologiczne jej dalsze prowadzenie może być nieefektywne, kiedy może zagrażać bezpieczeństwu urządzeń Stopnia Wodnego, obsłudze lodołamaczy lub prowadzić do pogorszenia warunków odpływu kry ze zbiornika. Nie bez znaczenia są aktualna sytuacja hydrologiczno-meteorologiczna (w tym stany wód) i ujemne temperatury, które powodują ponowne zamarzanie rynny spływowej i wiatr utrudniający spływ kry w kierunku zapory.

Głównym celem prowadzenia akcji lodołamania jest przygotowanie rzeki do bezzatorowego przejścia lodu. Jej efektywność zależy nie tylko od warunków lodowych na rzece, stanu wód, ale także od stanu technicznego flotylli i doświadczenia załogi, w tym znajomości rzeki. Lata doświadczeń pokazały, że dobre efekty akcji lodołamania uzyskuje się, gdy na czole akcji są cztery lub dwa lodołamacze (w zależności od specyfiki akcji i sposobu grupowania się jednostek), a za nimi liniowe. Lodołamacze pracują parami. Zapewnia to pomoc w przypadku utknięcia na przemiale lub zamknięcia w lodzie. Przeciętna prędkość lodołamania na rzece to 10-15 km na dobę.

W ramach przygotowań do sezonu zimowego i osłony przeciwpowodziowej została zamontowana przegroda przeciwśryżowa w Popłacinie. Przegroda ma za zadanie zatrzymanie śryżu przed zbiornikiem i przyspieszenie powstania pokrywy lodowej. Demontaż następuje po zaniku zjawisk lodowych.

Lodołamacze to specjalistyczne jednostki pływające, które służą do walki z lodem na rzekach. Wbrew obiegowej opinii powstały wiele lat temu, ale pierwsze lodołamania wcale nie były prowadzone przy użyciu tak specjalistycznego sprzętu.  Akcja lodołamania na Wiśle prowadzona jest od końca XIX wieku i jest najskuteczniejszą metodą walki z zatorami lodowymi. Ponad 100 lat temu używano narzędzi tnących i łamiących (siekiery, piły), a od 1878 roku drewnianych sań wypełnionych kamieniami, pod których ciężarem załamywała się pokrywa lodowa. Od połowy XIX wieku stosowano również ładunki wybuchowe umieszczane w otworach na głębokości do 2 m, aby pokruszyć pokrywę lodową. Stosowano także metody chemiczne, metody termiczne z wykorzystaniem termitu czy metody hydrauliczne. Świadczy to o tym, że potrzeba ochrony przed powodziami zatorowymi była ważna, a rozwój techniki pozwalał udoskonalać sposób walki z lodem. W 1881 roku wprowadzono pierwszy lodołamacz o napędzie parowym, a od 1929 roku budowano już lodołamacze spalinowe.