Wody Polskie przekazały do publikacji ogłoszenie o zamówieniu na „Opracowanie dokumentacji przedprojektowej i projektowej oraz opracowań towarzyszących dla inwestycji pn.: Budowa Stopnia Wodnego na Wiśle poniżej Włocławka - SW Siarzewo wraz z uzyskaniem decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji”. To ważny krok w kierunku realizacji inwestycji, która będzie pełniła wiele funkcji.

Postępowanie zostanie ogłoszone, jako dialog konkurencyjny w ramach postępowania w procedurze unijnej (DUUE). Dialog konkurencyjny jest trybem skomplikowanym i etapowym, może potrwać nawet kilka miesięcy od ogłoszenia. Postępowanie jest powyżej progów unijnych, zatem wykonawcy mogą się zgłosić właściwie z całego świata.

Celem inwestora jest zbudowanie progu piętrzącego, a nie zabetonowanie Wisły. Zbiornik będzie utworzony tylko w ramach naturalnego koryta, z obwałowaniami chroniącymi życie i mienie mieszkańców gmin położonych nad Wisłą, a jego funkcją będzie ograniczanie skutków suszy i powodzi, w tym powodzi zimowych. SW Siarzewo będzie także pozytywnie wpływał na retencję wody w regionie i rozwój gospodarczo-turystyczny nadwiślańskich terenów. Elektrownia wodna o planowanej mocy 80 MW wpisze się w nowy Zielony Ład.  Przewidywany, maksymalny koszt inwestycji to 4,5 mld PLN. Projekt będzie realizowany do 2029 r. z przygotowaniem dokumentacji i budową. Prace budowalne mają się rozpocząć na przełomie 2023-24 roku.

Budowa SW Siarzewo jest dla regionu bardzo ważną i oczekiwaną inwestycją. Do tej pory najchętniej o inwestycji wypowiadali się jej przeciwnicy. Jednak głos sprzeciwu nie jest jedynym głosem w tej sprawie i nie wyraża opinii całego społeczeństwa, czy nawet społeczności lokalnej. Liczne głosy poparcia (zebrano ponad 100 tys. podpisów popierających jak najszybszą budowę stopnia wodnego), do tej pory pominięte, zaczynają być słyszalne i wreszcie będą miały oddźwięk, a także będą konstruktywnym i prorozwojowym aspektem w przygotowywaniu inwestycji.

Sama prawda o Stopniu Wodnym Siarzewo

Budujemy przepływowy stopień wody, nie betonujemy Wisły

Celem inwestora jest zbudowanie progu piętrzącego, a nie zabetonowanie Wisły. Zbiornik będzie utworzony tylko w ramach naturalnego koryta, z obwałowaniami chroniącymi życie i mienie mieszkańców gmin położonych nad Wisłą, a jego funkcją będzie ograniczanie skutków suszy i powodzi, w tym powodzi zimowych. Cała koncepcja architektoniczna jest powiązana z istniejącą infrastrukturą, a  zaplanowane miejsce uwzględnia bardzo wiele elementów wpisywania się w krajobraz. Konstrukcja progu sprawia, że przyszły stopień nie będzie barierą. Podkreślić należy, że umożliwia ruch rumowiska, a klapy na segmencie bezpieczne przepuszczanie lodu w okresach zimowych. W pewnych warunkach i w pewnych okresach, przy podniesionych segmentach nie będzie żadnej bariery.

Stopień wodny zabezpiecza przed powodzią i suszą

Stopień Wodny Siarzewo będzie miał relatywnie niewielki negatywny wpływ na środowisko. Ograniczy się on głównie do obszaru pierwszej terasy zalewowej. Alarmistyczne głosy o dewastującej funkcji zbiornika są niezasadne, zwłaszcza w porównaniu do skutków dramatycznych fal powodziowych w maju i czerwcu 2010 r., kiedy wody Wisły zniszczyły tysiące gniazd ptaków i innych organizmów na piaszczystych łachach, a wody powodziowe podtopiły też setki nieruchomości przyczyniając się do zanieczyszczenia wody w Wiśle.  Działania kompensacyjne pozwolą na ochronę i rozwój wielu gatunków. Zbiornik będzie utworzony tylko w ramach naturalnego koryta, z obwałowaniami chroniącymi życie i mienie mieszkańców gmin położonych nad Wisłą, a jego funkcją będzie ograniczanie skutków suszy i powodzi, w tym powodzi zimowych.

Projekt jest realizowany z bardzo dużą wrażliwością na kwestie ekologiczne

Koncepcja Stopnia Wodnego Siarzewo powstała pod nadzorem wielu przyrodników z różnych uczelni wyższych, ośrodków naukowych, firm i stowarzyszeń. Zaprojektowane jest tzw. koryto obejścia – element, który będzie spełniał rolę przepławki terenowej. Dzięki konsultacjom z przyrodnikami i instytucjami odpowiedzialnymi za stan środowiska (RDOŚ w Bydgoszczy), znacznie odsunięto od progu piętrzącego wejście do przepławki terenowej od strony wody dolnej. Planowane jest stworzenie 15 wysp, które staną się siedliskiem dla ptactwa wodnego. W ramach kompensacji przyrodniczych zostaną stworzone warunki dla powstania niemal 600 hektarów płatów łęgów wierzbowych, topolowych, olszowych i jesionowych. W ramach zarybiania rocznie zostanie wpuszczonych do rzeki 250 tys. sztuk tzw. smoltów łososia atlantyckiego oraz 10 tys. osobników troci wędrownej.

Korzyści dla środowiska dostarczy również hydroelektrownia, gdyż energetyka wodna nie emituje substancji szkodliwych w postaci pyłów i gazów, nie wytwarza odpadów i nie emituje hałasu. Ponadto elektrownia wodna nie zużywa węgla i ropy, zatem daje oszczędność zarówno w zużyciu tych surowców, jak i kosztach ich transportu.

Powstanie SW Siarzewo popierają setki tysięcy ludzi i kilkadziesiąt organizacji społecznych

Należy podkreślić, że tylko do 2017 roku inwestycję poparło w różny sposób kilkadziesiąt organizacji w tym ekologicznych i dziesiątki tysięcy mieszkańców centralnej Polski. W samym powiecie aleksandrowskim zebrano ponad 100.000 podpisów poparcia.

Zgodnie z najlepiej rozumianymi zasadami zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego przede wszystkim szanujemy głos mieszkańców żyjących nad Wisłą i w jej sąsiedztwie, odczuwających bezpośrednio skutki suszy i powodzi. Są oni również głównymi beneficjentami korzyści płynących z rozwoju regionu. Ten głos nie może być pomijany lub zastępowany ogólnymi, za to bardzo emocjonalnymi, plebiscytami zwolenników i przeciwników inwestycji, często nie mającymi wglądu w dokumentację i założenia inwestycji.

Stopień wodny ma duże znaczenie retencyjne

Podstawowym celem inwestycji jest zwiększenie ochrony przeciwpowodziowej, w tym zapewnienie właściwych warunków pracy lodołamaczy i zwiększenie bezpieczeństwa istniejącego SW Włocławek. Wybudowanie stopnia wodnego poniżej Zbiornika Włocławek zdecydowanie wstrzyma proces erozji wgłębnej na odcinku między stopniami. Tym samym istniejące infrastruktura miast i przemysłu, gospodarstwa domowe i rolnicze będą bezpieczne. Towarzyszące stopniowi wodnemu zapory boczne i wały przeciwpowodziowe zmniejszą zagrożenie powodziowe tego odcinka równiny zalewowej Wisły w trakcie wezbrań i powodzi.

Stopień wodny pozwala ustabilizować poziom wody w korycie rzeki oraz w jej dolinie na terenach dotkniętych obecnie suszą, zatrzymując spływ wód. W zbiorniku każdego ze stopni na Wiśle ma być zgromadzone około 150 mln m3 wody, nie licząc zwiększenia zasobów wód gruntowych w dolinie rzeki, a co ważne, ponieważ będą to zbiorniki przepływowe, a więc będzie w nich następowała stała intensywna wymiana wody. Grawitacyjnie wodą ze zbiornika będzie można zasilać tereny rolne położone w dolinie rzeki.

Stopień Wodny Siarzewo będzie również pośrednio przeciwdziałał niekorzystnym skutkom pojawiających się coraz częściej susz. Podniesienie poziomu zwierciadła wody w Wiśle i ustabilizowanie go przyczyni się do korzystnej zmiany stosunków wodnych obszarów przyległych, szczególnie narażonych na suszę Kujaw i Pomorza.

Elektrownia na stopniu wodnym ma istotne znaczenie energetyczne

Według wstępnej koncepcji na stopniu zostanie wybudowana elektrownia o mocy do 80 MW. Pozwoli ona na zaspokojenie pełnego zapotrzebowania na energię powiatu Aleksandrowa Kujawskiego. Lokalizowanie hydroelektrowni w stopniu wodnym wynika z przepisów prawa (Ustawa Prawo Wodne, art. 10 i 399). Wpisuje się ona również w niezwykle ważny proces zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Polski poprzez produkcję zielonej energii. Przełoży się to na zwiększenie udziału OZE w bilansie energetycznym państwa, przy jednoczesnej redukcji emisji CO₂ do atmosfery. Elektrownia rocznie wyprodukuje 315 GWh energii, co da prawie 250 tys. ton oszczędzonej emisji dwutlenku węgla, 90 ton tlenku węgla, 12 ton pyłu zawieszonego mniej w atmosferze. Hydroelektrownia zapewni bezpieczeństwo publiczne gwarantując dostawy energii na wypadek tzw. black outu (awarii systemu elektroenergetycznego).

Budowa Stopnia Wodnego Siarzewo wiąże się z racjonalnością ekologiczną. Hydroenergetyka jest to niewątpliwie najefektywniejsze i najstabilniejsze, najpewniejsze źródło energii odnawialnej. Nie zależy od czynników atmosferycznych.

Stopień Wodny zwiększa znaczenie gospodarcze regionu i całej Polski

Realizacja  inwestycji przyczyni się do lepszej regulacji przepływów wody. Zabezpieczy  przed klęską żywiołową teren przyległy do całego odcinka doliny rzeki pomiędzy SW Włocławek, a SW Siarzewo, na którym problem zagrożenia powodzią zostanie w zupełności wyeliminowany. Wzrośnie poziom bezpieczeństwa społeczności zamieszkującej obszar Dolnej Wisły. Inwestycja zapobiegnie suszom, pozwoli na racjonalną gospodarkę wodną i bezpieczny rozwój rolnictwa. Znacząco poprawi się też bilans wodny całego regionu - a obecnie Kujawy są obszarem o najniższych średnich opadach w kraju. Lokalna społeczność zyska dostęp do znacznie lepszej jakości wody wykorzystywanej do nawadniania. Infrastruktura SW Siarzewo wraz z bogatymi elementami kompensacji przyrodniczych zwiększy atrakcyjność turystyczną regionu. Powstaną nowe miejsca rekreacyjne. Zostanie wybudowana przeprawa drogowa przez Wisłę. Wzrośnie liczba miejsc pracy. Budowa stopni wodnych umożliwia także rozwój turystyki wodnej, a zatem daje kolejne korzyści finansowe. Inwestycja pozwoli również na utworzenie drogi wodnej dla żeglugi śródlądowej o parametrach minimum IV klasy. Według danych unijnych, każdy turysta przybywający drogą wodną zostawia średnio 32 euro w zwiedzanym regionie. Przykładowo - milion turystów to 32 mln euro, oraz miejsca pracy w hotelarstwie, gastronomii i rozwój regionalny. 

Stopień Wodny przynosi zyski

Projekt budowy Stopnia Wodnego Siarzewo przyniesie również konkretne zyski finansowe. Kaskada Dolnej Wisły to redukcja kosztów zagrożeń, energetyki odnawialnej i transportu oraz wzrost dochodów państwa i rozwój regionalny. Zmniejszenie zagrożenia powodziowego dzięki tworzeniu stopni wodnych, daje wysokie oszczędności. Straty powodziowe w rejonie Dolnej Wisły szacuje się na 13 mld zł przy powodzi o średnim prawdopodobieństwie, oraz na 15 mld zł przy małym prawdopodobieństwie. Należy do tego dodać koszty pośrednie, które wynoszą około 100% kosztów bezpośrednich. Otrzymujemy wtedy straty na poziomie od 26 do 30 mld zł, zatem stopnie wodne pozwalają oszczędzić olbrzymie sumy pieniędzy.

Poprawa transportu na zapleczu portów morskich daje poprawę ich konkurencyjności, czyli wzrost ich obrotów, co skutkuje wzrostem dochodów państwa. Dla przykładu, w 2015 roku udział portów w Gdańsku i Gdyni w PKB wynosił około 10%, a udział tylko gdańskiego portu w dochodach z ceł, VAT i akcyzy wyniósł 24%.

Rozwój stopni wodnych to także rozwój turystyki wodnej, a zatem kolejne korzyści finansowe.